BİTKİSEL YAĞLAR
Kozmetik ürünlerinde doğal bitkisel yağların kullanımı mineral yağların (petrol bazlı) aksine ciltle uyumlu ve sağlığa yararlı olmaları sebebiyle gittikçe artmaktadır. Bitkisel yağlar ve hidrojenlenmiş bitkisel yağlar, banyo ürünleri, arındırıcılar, makyaj malzemeleri, parfümler, ayak pudraları, kişisel temizlik ürünleri, güneş kremleri gibi geniş bir ürün yelpazesinin formülasyonunda kullanılır.
Sağlıklı bir ciltte yağ asitleri, cildin ideal PH dengesini sağlayan bir sebum(yağ) tabakasının oluşması için elzemdir ki cildin dış tahribatlara, bakterilere ve nem kaybına karşı korunması bu denge sayesinde mümkündür.
Cilde çok katmalı lipozomlar vasıtasıyla taşındığında yağ asitleri, ciltteki zarları birbirine bağlar ve hücreler tarafından metabolizmanın sağlıklı işleyişi için enerji kaynağı olarak kullanılır.
Nebati sıvı yağlar ve katı yağlar bitkilerden elde edilen lipit maddelerdir. Fiziksel açıdan, sıvı yağlar oda sıcaklığında akışkan formdadır; katı yağlar da donuk. Kimyasal olarak hem katı hem de sıvı yağlar, yapısında gliserin bulunmayan balmumuyla karşılaştırıldığında, trigliseridler oluşur. Bitkiler pek çok parçasından yağ elde edilse de ticari uygulamada, yağ genellikle çekirdeklerden elde edilir.
Yağ asitleri yağların yıkımı sonucu ortaya çıkan asitlerdir. Faydalı yağlar olarak Kabul edilirler. Bu asitler suda iyi çözünmezler ve pek çok hücre türü tarafından enerji olarak kullanılabilirler. Mono doymamış, çoklu doymamış veya doymuş türde olabilirler. Organiklerdir, diğer bir sözle karbon ve hidrojen molekülleri içerir.
Uzun zamandır yanlış bilinen bir yönü de sadece vücut sıcaklığını dengelemekle sınırlı olduklarıdır. Lipitler yağdırlar. Bitkisel yağlar %100 lipit içerirler. Bugün yararlı yağların da diğer yağlar gibi olduğu görüşü sonunda değişti ve biliyoruz ki bazıları vücudun ihtiyaç duyduğu temel yağlardandır. Lipitler enerji verir. Her bir gramı 9 kalori enerji verir. Bu enerji dış ortamın sıcaklığı ne olursa olsun vücut sıcaklığını 37°C’de tutar.
Diyetlerde yağlar, yağda çözünen A, D, E ve K vitaminleri için taşıyıcı rol üstlenir ve emilimlerini sağlar. Temel yağ asitlerini ve linoleik asitleri(omega-6) vücuda kazandırır. Yağlardan kazanılan enerji, vücutta en yaygın türü olan trigliserid olarak depo edilir.
Bağırsaklar trigliseridleri ememezler. Bunun yerine, pankreatik lipaz denilen madde sayesinde bunları serbest yağ asitlerine dönüştürürler. Böylelikle bağırsak zarını aşarlar ve sonra tekrar trigliseride dönüşürler ve lipozom olarak paketlenirler. Bu lipozomlar ve trigliseridler lenf sistemindeki kılcal damarlar aracılığıyla kana karışırlar. Kan yoluyla da vücuttaki dokulara yayılır. Sonrasında da ya depolanır ya da enerji için oksijenle yakılır. Karnitine denilen amino asitler yağ asitlerinin iyi bir şekilde dokularımıza ulaştırılmasını sağlayarak bu yağ asidi sentezi işleminde vücuda yardım eder
Vücut ve Cilt için Lipitlerin Görevleri
Yağ asitleri sıvı yağlarda ve diğer yiyecekleri oluşturan katı yağlarda bulunur. Sağlıklı bir diyetin önemli bir parçalarıdır çünkü vücut pek çok sebepten dolayı bu yağlara ihtiyaç duyar. Yağ asitleri oksijenin kan akışında hareketini sağlar. Cilt zarlarının gelişimini, güçlenmesini ve işlevini sağlar.
Yağ asitleri ayrıca kolesterol dene vücut işlemini destekleyerek sağlıklı cildin korunmasına, erken yaşlanmayı önlemeye ve kilo kaybını önlemeye yardım eder. Daha da önemlisi atardamarlardaki kolesterol birikimini önlemeye yardımcı olurlar. Diğer bir görevleri de kiloyu düzenleyen adrenal ve tiroid bezlerine yardım etmektir
Çeşitli türlerde yağ asitleri vardır. Büyük ihtimalle Omega-3 gibi bazı türleri duymuşsunuzdur. Omega-3, Omega-6 gibi temel yağ asidi olarak kabul edilir. Omega-9 ise diğerlerinin aksine vücut tarafından üretilir.
Omega-3 ve Omega-6 yağ asitleri balıkta ve bazı sebzelerde bulunur. Vücutta üretilemedikleri için gıda veya doğal süplemanlarla vücuda takviye edilir. Fakat, bunları kullanmaya başlamadan önce doktora danışmak gerekir.
Temel yağ asitleri kandaki gerekli lipit değerini korumak için gereklidirler. Düzenli kan basıncı ve kan pıhtılaşması için de gereklidirler. Diğer bir önemli işlevi ise enfeksiyon veya yaralanma durumlarında enflamasyonu kontrol ederler. Temel yağ asitleri bağışıklık sisteminin uygun bir şekilde çalışmasına yardım eder. Genellikle bütün yağ çeşitlerini sağlığa zararlı görürüz, fakat yağ asitleri ideal sağlık dengesi için elzemdir.
Lipitler suda çözünmediklerinden farklı bir bileşik grubu olarak kategorize edilirler. En genel üç çeşit lipit vardır:
· Yağlar (yağ asitlerinden ve gliserolden oluşurlar)
· Fosfolipidler
· Steroitler
Lipitlerin üç temel işlevi vardır:
· Enerji depolanmasına yardım etmek
· Hücre zarı oluşumuna yardım etmek
· Hormon ve vitaminlerin düzenlenmesine yardım etmek
Vücutta üretilemeyen çoklu doymamış yağ asitleri (PUFAlar), linoleik ve alfa-linolenik asitlerdir. Vücut dahilinde arakidonik asit, eikosapentaenoik asit veya dekosahekzaenoik asit (DHA) gibi PUFAlara dönüştürülebilirler.
PUFAlar vücuttaki hücre zarlarının korunması için önemlidirler.
Çoklu doymamış Yağ Asitleri – Diyetetik Kaynaklar
İki temel çoklu doymamış yağ asidinin (linoleik asit ve alfa-linolenik asit) bulunduğu besinler:
Linoleik Asit (Omega 6 ailesi)
· Sebzeler
· Meyveler
· Kabuklu yemişler
· Tahıllar
· Tohumlar
Yağlar şu maddelerden üretilir:
· Keten tohumu
· Kolza tohumu (kanola)
· Kenevir tohumu
Aşırı vejetaryenler daha az ayçiçek yağı, yalancı safran ve mısır yağı kullanarak ve alfalionlenik asit içeren kanola yağı, soya fasulyesi veya fındık yağı tercih ederek dokularında daha iyi bir PUFA dengesi sağlayabilirler.
Teşekkürler
SAGLIKLI VE MUTLU BIONOME GUNLER
LEYLA INANIR Das Institut